Mediha Sultan Yalısı / Sarıyer / Baltalimanı

Kısa Tarihçe

Tanzimat’ın simge devlet adamı Mustafa Reşid Paşa, Baltalimanı’ndaki eski ahşap yalısının yerine 19. yüzyılın ilk yarısında mimar Sarkis Balyan’a haremlik–selamlık düzeninde yeni bir sahilsaray inşa ettirdi.
Paşa’nın oğlu Ali Galip Paşa ile Sultan Abdülmecid’in kızı Fatma Sultan evlenince yapı hazinece satın alınıp çifte tahsis edildi; Fatma Sultan’ın 1882’de vefatının ardından ise saray, kız kardeşi Mediha Sultan’a geçti. Mediha Sultan önce Sami Paşazade Necip Bey (Necip Paşa), 1887’den itibaren ise Mehmed Ferit (Damat Ferit) Paşa ile burada yaşadı.
Yalının bazı kaynaklarda 1840’lar civarında inşa edildiği, sonraki dönemlerde ek ve onarımlar gördüğü belirtilir.

Siyasî Hafıza

Baltalimanı Anlaşmaları diye bilinen 1838–1849 arasındaki önemli ticari ve siyasi görüşmelerin bir bölümü bu sahilsarayda imzalandı; yapı bu yönüyle yalnızca bir konut değil, diplomasi sahnesidir.

Mimari ve Plan Özellikleri

Neoklasik etkiler taşıyan kâgir (taş) yapı, iki ana kattan oluşur. Tarihsel kaynaklar; giriş katında çok sayıda oda ve sofa, deniz yönünde geniş bir cephe, bahçede havuz ve çeşitli servis yapıları bulunduğunu aktarır. Zamanla sahil yolu düzenlemeleri ve işlev değişimleriyle bazı birimler kaybolmuştur.

Konum, Ulaşım ve Güncel Kullanım

Adres olarak Sarıyer / Baltalimanı kıyı şeridinde, Rumelihisarı Caddesi hattındadır. 20. yüzyılda hazineye geçen yapının bölümleri; Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi ve İstanbul Üniversitesi Sosyal Tesisleri gibi kamusal işlevlerle kullanılmaktadır.

Alıcılar İçin Notlar

• Boğaz hattının tarihî–anıt niteliğindeki yalılarından biri olarak, koruma mevzuatı ve kentsel sit statüsü kapsamında süreçler hassastır.

• Yapının dönemsel ekleri, rölöve/restorasyon geçmişi ve taşıyıcı sistemine ilişkin uzman raporları, değerleme ve kullanım senaryosu için belirleyicidir. (Genel profesyonel uyarı)

Satıcılar İçin Notlar

• Hanedan ve diplomasi hikâyesi gibi benzersiz anlatılar, seçici pazarlama stratejisinde uluslararası koleksiyoner–kurumsal alıcı profilini etkiler.

• Belgelenmiş tarihçe, arşiv fotoğrafları ve mimari envanter; konumlandırma ve değer iletişiminin temel materyalleridir. (Genel profesyonel öneri)