Ahmet Fethi Paşa Yalısı / Üsküdar / Kuzguncuk
Boğaziçi’nin Anadolu yakasında, Üsküdar–Kuzguncuk sahilinde yer alan Ahmet Fethi Paşa Yalısı; halk arasında uzun yıllar dış cephe rengi nedeniyle “Pembe Yalı” diye de anılan, Osmanlı sivil mimarisinin seçkin ahşap sahilsaray örneklerindendir. Tarih yazımında yapının çekirdeğinin 18. yüzyıl başlarına (III. Ahmed devri, 1703–1730) kadar uzanabileceği görüşü öne çıkar.
Kısa tarihçe
Yalı, 19. yüzyılda Rodosîzâde Damat Ahmet Fethi Paşa (1801–1858) tarafından satın alınıp yenilenmiş; Paşa’nın zevk ve koleksiyonculuğu doğrultusunda zengin bir iç donatıya kavuşmuştur. Fethi Paşa’nın, Dolmabahçe Sarayı’nın tefrişinde de görevlendirilecek kadar “beğeni otoritesi” sayıldığı, yalısının dönemin kıymetli cam ve sanat eserleriyle ünlendiği aktarılır.
Yapı Büyük Yalı (selamlık) ve Küçük Yalı (harem) olmak üzere iki ana bölümden oluşurdu; 1920’lerin başındaki bir yangında Küçük Yalı ve kimi müştemilatın yok olduğu, selamlık bölümünün ise ayakta kaldığı kaynaklarda belirtilir.
Mimari özellikler
Tipik bir ahşap/bağdadi Boğaziçi yalısı olan yapı, rıhtıma oturan kütlesi, geniş saçakları ve simetrik deniz cephesindeki temsilci mekânlarıyla tanınır. Dönemin anlatımları, bir bölümünün “bir kat üzerine kurulu, enli saçaklı, kısmen leb-i derya” nitelikte olduğunu; içte ise sofa–oda düzeninin güçlü şekilde hissedildiğini aktarır.
Konum ve güncel durum
Yalı, Kuzguncuk–Paşalimanı kıyı şeridinde yer alır; Üsküdar merkezine ve Fethi Paşa Korusu’na yakın konumu, hem Boğaz peyzajı hem de semt silueti açısından yüksek görünürlük sağlar. Sahil bandının kıymetli yapılarından oluşu, bölgenin kültürel miras sürekliliğinde önemli bir rol oynar.
Tepkiniz Nedir?
